نقش قفسه بندی موبایل رک در افزایش ظرفیت انبار

یکی از دغدغه های اصلی بسیاری از سازمانها و صنایع، استفاده حداکثری از فضای انبار و دستیابی به بیشترین ظرفیت ممکن در انبارها می باشد. به دلیل وجود محدودیتهای فراوان در تامین زمین مورد نیاز جهت ساخت انبار، خصوصا جهت شرکتهایی که طرح توسعه داشته و با توجه به شرایط موجود امکان اضافه نمودن انبار جدیدی را ندارند، افزایش بهره وری و استفاده بهینه از فضای انبارهای موجود اهمیت دوچندانی پیدا می کند. خوشبختانه در طی سالیان اخیر، سیستمهای قفسه بندی نوینی به صنعت انبارداری ارائه گردیده است که علاوه بر امکان افزایش ظرفیت انبار در فضای فعلی، سطح جدیدی از مکانیزاسیون را نیز به سازمان ارائه می نماید، یکی از این سیستمها، قفسه بندی موبایل رک می باشد که در ادامه بطور تفصیلی بدان می پردازیم.

قفسه موبایل رک چیست؟

ساختار و زیربنای اصلی سیستم قفسه بندی موبایل رک، مشابه قفسه پالت راک می باشد با این تفاوت که امکان جابجایی و حرکت قفسه ها در مسیرهای تعیین شده وجود دارد. در واقع قفسه موبایل رک متشکل از تعدادی قفسه پالت راک می باشد که بر روی شاسیهای موتور دار متحرکی نصب می گردند و این شاسیهای چرخدار بر روی ریلهای مخصوصی که در کف انبار نصب می شوند، با سرعت مشخصی جابجا می گردند.

در قفسه پالت راک تمامی قفسه ها ثابت می باشند و به ازای هر ردیف قفسه، یک راهرو جهت دسترسی به پالتهای کالا وجود دارد، در حالی که در سیستم موبایل رک، امکان جابجایی هر یک از بلوکهای قفسه بندی بصورت تکی یا گروهی وجود دارد و بدین ترتیب تعداد راهروهای دسترسی مورد نیاز بطور قابل توجهی کاهش می یابد. بعبارت دیگر در سیستم موبایل رک با توجه به امکان جابجایی ردیفهای قفسه بندی، نیازی به ایجاد راهروهای دسترسی به ازای هر ردیف قفسه وجود ندارد و تعداد راهروها به طرز قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. بدین ترتیب فضای پرت انبار کاهش یافته و تعداد دستگاههای قفسه بندی و به تبع آن ظرفیت انبار افزایش چشمگیری می یابد.

روش کارکردی موبایل رک چگونه است؟

در سیستم قفسه بندی موبایل رک، هر دستگاه قفسه راک که می تواند شامل چندین دهانه و چندین طبقه باشد، با استفاده از شاسیهای متحرکی که هر یک از آنها بطور مستقل شامل یک دستگاه موتور گیربکس، بعنوان نیروی محرکه می باشند، بر روی ریلهای تعبیه شده در کف انبار، در راستای محور طولی یا عرضی انبار قابلیت حرکت و جابجایی دارند. ریلهایی که قفسه موبایل رک بر روی آنها حرکت می کند کاملا با کف انبار همسطح بوده و جهت تردد ماشینهای داخل انبار همچون پالت تراک یا ریچتراک هیچگونه خللی وارد نمی کنند.

در قفسه موبایل رک، جهت دسترسی به هر یک از پالتهای بارگذاری شده در داخل قفسه ها، لازم است تا ردیف و محل قفسه مربوطه شناسایی شده و بر مبنای آن، قفسه های دیگر جابجا گردند تا با توجه به راهروی ایجاد شده، امکان دسترسی به کالا یا پالت مدنظر فراهم گردد. عموما جابجایی قفسه ها توسط راننده لیفتراک یا ریچتراک و بصورت کنترل از راه دور انجام می پذیرد، ضمن اینکه سرعت حرکت بلوکهای متحرک قفسه موبایل رک، به گونه ای است که بار داخل آن به هیچ عنوان جابجا نمی گردد و امکان سقوط و یا افتادن آن وجود ندارد.

طراحی قفسه موبایل رک به گونه ای است که با توجه به محل دسترسی مورد نیاز جهت گذاشت و برداشت یک پالت، امکان جابجایی چند ردیف قفسه بصورت همزمان وجود دارد. از سوی دیگر تعداد راهروهای مورد نیاز در این سیستم قفسه بندی با توجه به عوامل تعیین کننده زیر مشخص می گردد:

• مساحت انبار
• نحوه چیدمان قفسه ها
• تعداد ردیفهای قفسه بندی و ظرفیت انبار
• میزان گردش و ورود و خروج کالاها در واحد زمان

لازم به ذکر است قفسه موبایل رک می تواند با نرم افزارهای داخل سازمان در قالب بکارگیری زیرساختهای اختصاصی مورد نیاز ارتباط سیستمی برقرار نماید.

مزایای بکارگیری قفسه بندی موبایل رک

بکارگیری قفسه بندی موبایل رک نقش بسیار مهمی در کاهش فضاهای پرت انبار و نحوه دسترسی به پالتهای کالا، ایفا می کند و البته بسیاری از مشکلات و محدودیتهای سیستمهای قفسه بندی سنتی را نیز برطرف می نماید، بطور کلی مهمترین مزایای این سیستم قفسه بندی به شرح ذیل می باشد:

1. راهروهای زائد و پرت انبار کاهش می یابد.
2. ظرفیت انبار بطور میانگین مابین 50 تا 80 درصد افزایش می یابد.
3. امکان مدیریت موجودیها بر مبنای دو اصلFIFO و یا LIFO فراهم می گردد.
4. نیاز به تردد ماشینها در داخل انبار کاهش می یابد.
5. امکان اتصال به نرم افزارهای داخلی سازمان فراهم می شود.

نکات قابل توجه جهت استفاده

بکارگیری قفسه موبایل رک بعنوان یک راه حل، زمانی می تواند کاربردی و مفید تلقی گردد که به هنگام طراحی، برخی نکات و موارد خاص در آن مد نظر قرار گیرد، در ادامه به برخی از این موضوعات اشاره می گردد:

1. حجم ورود و خروج کالا: تعداد راهروهای مورد نیاز در قفسه پالت راک ارتباط مستقیمی با میزان ورود و خروج کالاها به انبار دارد. بعبارت دیگر به هر میزان کالاهای موجود در انبار با گردش بیشتری مواجه باشد، لازم است تا تعداد راهروهای درنظر گرفته شده در قفسه موبایل رک نیز بیشتر شود. البته لازم به ذکر است در صورتی که تعداد راهروها در قفسه موبایل رک از تعداد خاصی بیشتر شود، عملا مزیت افزایش ظرفیت انبار که با بکارگیری این نوع قفسه بندی بدست می آمد، از بین می رود. در شرایطی که میزان ورود و خروج کالاها به انبار بسیار زیاد می باشد، استفاده از قفسه موبایل رک توصیه نمی گردد.
2. ارتفاع قفسه بندی مورد استفاده: در انبارهایی که ارتفاع زیادی دارند (عموما بالای 8 الی 10 متر) بدلایل فنی و مسائل ایمنی استفاده از این نوع سیستم قفسه بندی توصیه نمی گردد. ضمن آنکه بهای تمام شده قفسه بندی و هزینه های بالای آن نیز موضوع بسیار مهمی خواهد بود.

سخن پایانی

سیستم قفسه بندی موبایل رک از جمله سیستمهایی است که علاوه بر افزایش ظرفیت انبار، رویکرد جدیدی را در حوزه هوشمند سازی و کاهش هزینه های لجستیک در داخل انبار به همراه دارد بدین شرط که به هنگام طراحی و انتخاب این نوع سیستم قفسه بندی تمامی ملاحظات و محدودیتهای تاثیر گذار علی الخصوص قیمت تمام شده آن در نظر گرفته شود. انتخاب موبایل رک بعنوان یک انتخاب صحیح و بهینه در انبار منوط به در نظر داشتن تمامی عوامل و متغیرهای تاثیر گذار در این حوزه می باشد تا کارآمدی و تاثیر گذاری خود را به حداکثر میزان ممکن برساند.